نظریه ویگوتسکی(اجتماعی) یا اجتماعی ؛ فرهنگی
لو سمینویچ ویگوتسکیVygotsky )1896– 1934) روانشناس مارکسیست
روس (بلاروس) به دنیا آمد بود.کار او در زمینهٔ زبان و توسعهٔ زبانی،
بر پایهٔ این فرض است که فرایند کسب دانش، محصول توسعهٔ اجتماعی است.
نظریه اجتماعی و فرهنگی(رشد و فرهنگ) گاهی جز نظریه های بافتی میآورند.
نحوهای که فرهنگ، ارزشها، اعتقاداتسنت ها و مهارتهای یک گره به نسل دیگر انتقال پیدا میکند. گفتگوی تعامل اجتماعی یاری گرانه موثر است.
ویگوتسکی بر آموزش مسقیم، توسط بزرگسالان و همسالان و ناحیه مجاور(پتانسیل) رشد تاکید دارد. محدوده تقریبی رشد به تفاوت میان آنچه یادگیرنده می¬تواند بدون کمک دیگران و آنچه وی می¬تواند با راهنمایی و تشویق یک همراه ماهر یاد بگیرد، اشاره دارد. منطقه ی رشد که کلامی و غیر کلامی است، ولی، در نوباوگی عمدتا هم غیر کلامی است. از نظر او توجه ارادی حافظه سنجیده، مساله گشایی در تعامل اجتماعی ریشه دارند. اصطلاحاتی مانند منطقه مجاور رشد، یادگیری هدایت شده، یادگیری کمکی اکتشافی، همیاری یا اسکافل و اسکلت بندی که اسکافل بندی، داربست بندی و تکیه گاهی هم گویند. البته به یاد داشته باشید که تکیه¬گاه¬سازی توسط وود، برونر و راس (۱۹۷۶) معرفی شده است و خود ویگو تسکی همان منطقه تقریبی رشد به کار میبرد.
گفتار خصوصی(درونی) یعنی کودکان برای خودگردانی و هدایت خود با خودشان حرف میزنند. شالوده ی فرایندهای شناختی مثال توجه ارادی حافظه سنجیده، مساله گشایی با همین روش یاد میگیرند. گفتار خصوصی در (3-4) سالگی افزایش در (6-7) سالگی کاهش و در 10 سالگی محو میشود
بازی وانمود سازی برای رشد شناخت وقوانین اجتماعی هم از ویگوتسکی است.
در کل ویگوتسکی تعامل احتماعی را برای رشد و تحول ضروری میداند.
پژوهش دیدگاهش را تایید کردند، مثل تحقیق فرند در مورد ) پروگزیمالzpd ،1990) یا همان منطقه مجاور رشد، (Zone of proximal development)) کاربرد نظریه ویگوتسکی: مثال، کتاب میبینم و یاد میگیرم. (تدریس معلم برای شاگردان) درس دادن، سوال پرسیدن. انتقاد این که خیلی عملیاتی قابل اندازه گیری نیست (مثل سکوسازی)و مشاهده را دست کم گرفته است. کار پیاژه دقبق تر است.
فرق (نظریه پیاژه با لو ویگوتسکی) پروفسور پیاژه بر یادگیری اکتشافی و تفکر برای رشد زبان تاکید دارد. ولی لو ویگوتسکی تاکید بیشتری بر نقش زبان در رشد شناختی دارد و بر یادگیری اکتشافی کمکی تاکید دارد
به عقیدهی پیاژه، زبان برای رشد یافتن وابسته به تفکر است (یعنی پیش از رشد زبان، اندیشیدن باید رشد یابد). اما برای لو ویگوتسکی، اندیشه و زبان از ابتدای زندگی سیستمهای جداگانهای هستند که در حدود سه سالگی با یکدیگر ادغام شده و تفکر کلامی (گفتار درونی) را تولید میکنند. ویگوتسکی رشد شناختی را ناشی از درونی کردن زبان میداند.
خلاصه نظریه ی ویگوتسکی، دکتر علی قوام