نظریه برونفن برنر (بوم شناختی) یا اکولوژی یاسیستم بوم شناختی ,

نظریه برونفن برنر (بروفن نخوانید، قرص نیست خخ) اِکولوژی «سیستم بوم شناختی»
وری برونفن برنر یک روانشناس (تولد: 1917 وفات:2005) یک روانشناس مشهور است که نظریه بوم شناختی در روانشناسی رشد که یکی از نظریه های مهم در این رشته است را ارائه داده است. اتحاد جماهیر شورویزندگی می‌کزرده است. همچنین یکی از بنیانگذاران طرح سرآغاز (کلاس های پیش دبستانی برای کودکان محروم) است. نظریه سیستم های شناختی برونفن برنر شامل چهار سیستم است.
یوری برون فن برنر ( Urie Bronfen Brenner ) بانی رویکردی به رشد انسان است که بسیار اهمیت دارد، زیرا توجیه بسیار متفاوت و کاملی را در مورد تاثیرات بافتی ( موقعیتی ) بر رشد ارائه می‌دهد .
تعامل بین نیروهای زیستی و محیط مد نظر او بود. یا ارتباط متقابل فرد و بافت در نظريه بران فن برنر (1977) شايد بيش از هر نظريه ديگری برجسته شده باشد. بران‌فن‌برنر معتقد است که کودکان در خلاء رشد نمی‌کنند بلکه رشد آن‌ها در بافت خانواده، محله، جامعه، کشور و جهان صورت می‌گيرد. برنر با مجسم کردن محیط به صورت یک رشته ساختارهای آشیانه ای که خانه، مدرسه، محله و محیط کار را شامل می‌شود، این دیدگاه را گسترش داد. در این نظریه بر اصل دوسویه یا روابط دوجهتی بین والد و فرزندان تاکید می‌شود .
نظام زیست - بوم شناختی بران فن برنر ( Ecological Systems Theory )
روان شناس آمریکایی، یوری برونفن برنر بانی رویکردی به رشد انسان است که طی 20 سال گذشته در صف مقدم این حوزه سر بر افراشته است، زیرا که دیدگاه بسیار متفاوتی را در مورد تاثیرات بافتی بر رشد را ارایه می‌دهد نظریه سیستم های بوم شناختی فرد را به صورت سیستم پیچیده ای از روابط در نظر می‌گیرد که چندین سطح از محیط اطراف بر او تاثیر می‌گذارند .
تأثير اين چهار نظام در رشد، از کوچک به بزرگ است. در شهرهاي بزرگ، نقش نظام بيروني و بزرگ مهم است، ولي در شهرهاي کوچک، نظامهاي کوچک مياني اهميت فراواني دارد. این سطوح عبارت اند از:
1. ریز سیستم ( میکروسیستم - Microsystem )یا نظام کوچک ( خانه)

عمیق ترین سطح محیط است که فعالیت ها و الگوهای تعامل در نزدیک ترین محیط فرد را شامل می‌شود. رابطه ها در این سطح دو جهتی ( Bidirectional ) هستند. مثلا والدین بر رفتار کودکان تاثیر می‌گذارند و برعکس. برای مثال یک کودک مهربان احتمالا واکنش های خوشایند و صبورانه والدین را بر می‌انگیزد، در حالی که یک کودک فعال و بی قرار به احتمال زیاد با قید و بند و تنبیه والدین مواجه خواهد شد .ریز سیستم به فعالیتها و الگوهای تعامل در نزدیکترین محیط فرد اشاره دارد. برنر تاکید میکند که برای آگاهی از رشد در این سطح، باید به خاطر داشته باشیم که همه رابطه ها دوجهتی هستند. برای مثال، بزرگسالان بر رفتار کودکان تاثیر می‌گذارند، ولی ویژگیهای زیستی و اجتماعی کودکان – ویژگیهای جسمانی، شخصیت وتواناییهای آنها – نیز بر رفتار بزرگسالان تاثیر دارند

2. میان سیستم ( مزو سیستم - Mesosystem )یا نظام میانی.

ارتباط میان ریز سیستم ها را شامل می‌شود. که رشد را تقویت می‌کند. یا روابط بین محیط های نزدیک. مثلا پیشرفت تحصیلی فرد علاوه بر این که به فعالیت های کلاسی مربوط می‌شود، به روابط والدین در خانه و میزان تلاش او برای یادگیری موارد درسی مربوط می‌شود. در میان بزرگسالان نیز، این که یک نفر در مقام همسر و والد چقدر در منزل خوب عمل می‌کند، به تجربه های او در محیط کار و بالعکس مربوط می‌شود مثل .(مدرسه و خانه در رشد و پیشرفت تحصیلی).
میان سیستم به ارتباط بین ریز سیستم ها اشاره دارد که رشد را تقویت می¬کنند درگیری والدین با مسائل کودک نمونه ای از این مسئله است .
۳- برون سیستم ( اگزوسیستم - Exosystem )یا نظام بیرونی.

عبارت است از موقعیت های اجتماعی که به طور مستقیم فرد در حال رشد را شامل نمی‌شود، اما به هر حال بر تجربه های او تاثیر می‌گذارند. این موقعیت ها می‌توانند سازمان های رسمی مثل هیات مدیره در محیط کار فرد یا خدمات بهزیستی در جامعه باشند. مثلا برنامه های انعطاف پذیر، مرخصی های استحقاقی پدر و مادر، مرخصی های استعلاجی برای والدینی که فرزندانشان بیمارند، راه هایی هستند که محیط های شغلی می‌توانند به والدین کمک کنند تا فرزندان خود را پرورش دهند و به طور غیر مستقیم رشد والد و کودک را تقویت کنند. حمایت های برون سیستم می‌توانند غیر رسمی نیز باشند و مثل شبکه های اجتماعی دوستان و اعضای خانواده اصلی که توصیه، رفاقت و حتی کمک مالی تامین می‌کنند.
حمایت های برون سیستم می‌توانند غیر رسمی نیز باشند. مثلا شبکه های اجتماعی دوستان و اعضای خانواده گسترده که راهنمایی، رفاقت و حتی کمک مالی تامین می‌کنند خانواده هایی که به خاطر پیوند های شخصی یا اجتماعی اندک، از لحاظ اجتماعی منزوی هستند یا بیکار شده اند، تعارض زناشویی بیشتری دارند و با کودک بد رفتاری می‌کنند .
به موقعیتهای اجتماعی اشاره دارد که فرد در حال رشد را شامل نمی¬شود، اما با این حال بر تجربه های او تاثیر می‌گذارد. مثل تاثیر محیط شغلی بر رفتار والدین و تاثیر آن در روابط والدین با فرزندشان. خانواده هایی که به خاطر پیوند های شخصی یا اجتماعی اندک، از لحاظ اجتماعی متزوی هستند یا بیکار شده اند، تعارض زناشویی و سوءاستفاده از کودک بیشتری را نشان میدهند

۴- کلان سیستم ( ماکروسیستم : Macrosystem )یا نظام بزرگ

بیرونی ترین سطح محیط است که ارزش ها، قوانین، سنت ها و امکانات یک فرهنگ خاص را شامل می‌شود. مثل حمایت ها و امتیازاتی که کشورها برای مراقبت از کودکان قائل می‌شوند و یا مستمری سعادتمندانه ای که دولت برای بازنشستگان تامین می‌کند و همین مستمری از سلامت سالخوردگان حمایت می‌کند.
برونفن (بران فن) برنر، بعد زمانی الگوی خود را سیستم زمانی می‌نامد. بنابراین در نظریه سیستم های بوم شناختی، رشد نه توسط شرایط محیطی و نه توسط گرایش های درونی فرد هدایت می‌شوند، بلکه افراد هم تولید کننده محیط و هم محصول ان هستند و متقابلا روی هم تاثیر می‌گذارند.
بیرونی ترین سطح الگوی بروفن برنر، کلان سیستم، موقعیت بخصوصی نیست، بلکه از ارزشها، قوانین، سنتها و امکانات یک فرهنگ خاص تشکیل می‌شود. اولویتی که کلان سیستم برای نیازهای کودکان و بزرگسالان قایل می‌شود، بر حمایتی که آنها از سطوح درونی محیط دریافت می‌کنند، تاثیر می‌گذارد .
سیستم پویا و همیشه متغیر :
بنا بر نظر بروفن برنر (1995,1997) محیط نیروی راکد ی نیست که افراد را به طور یکسان تحت تاثیر قرار دهد، بلکه پویا و همیشه متغیر است. هنگامی که افراد نقشها یا موقعیتهایی را به زندگی خود اضافه می‌کنند وسعت ریز سیستمهای آنها تغییر می‌کند. این تغییرات در موقعیتها یا به قول بروفن برنر،انتقالهای بوم شناختی، در سرتاسر زندگی صورت می‌گیرند و اغلب نقطه عطف مهمی در رشد هستند. آغاز کردن مدرسه، وارد شدن به نیروی کار، ازدواج کردن، پدر یا مادر شدن، طلاق گرفتن، نقل مکان کردن و بازنشستگی نمونه هایی از آن هستند (لورا برک، 1386).
برونفن برنر،بعد زمانی الگوی خود سیستم زمانی ( کرونوسیستم - chronosystem ) می‌نامد.تغییرات رویدادهای زندگی می‌تواند از بیرون تحمیل شود یا این که از درون فرد ناشی گردد،چرا که افراد بسیاری هستند که موقعیت های زندگیشان را خود می‌آفرینند ،انتخاب می‌کنند و تغییر می‌دهند.انجام این کارها به سن،ویژگی های جسمانی، عقلانی و شخصیت‌ آنها و هم چنین فرصت هایی که محیط برای‌ آنها فراهم آورده است بستگی دارد.
بنابراین در نظریه ی سیستم های بوم شناختی،رشد نه توسط شرایط محیطی و نه توسط گرایش های درونی فرد هدایت می‌شوند،بلکه افراد هم تولید کننده ی محیط و خم محصول ان هستند و متقابلا روی هم تاثیر می‌گذارند.

خلاصه نظریه برونفن برنر از دکتر علی قوام

می بینم و یاد می‌گیرم

نقص توجه و بیش فعالی